Maakt creativiteit je slimmer?

Enig idee waarom je op school creatieve vakken krijgt zoals Beeldende vorming en/of Muziek? Dient het slechts ter ontspanning? Of dient het een hoger doel?

Het lijkt erop dat het inderdaad een hoger doel dient!
We slikken het al jaren voor uit of dat een schilderij, boek of een choreografie is.

In feite ben je al creatief zodra je ‘s morgens voor de kledingkast staat en een leuke outfit bedenkt. Welke kleur schoenen passen nu toch mooi bij dat shirt? En op het moment dat je aan het koken bent! Dat je erachter komt dat je vergeten bent om suiker te kopen. Dat los
je misschien op door er dan maar ‘honingbij’ te doen. Op het moment van schrijven ontstaat er per ongeluk een woordgrapje, en dat valt
onder creativiteit. Kijk. Het gebeurt waar je bijstaat en humor/creativiteit liggen op straat. Volgens mijn eigen huidige blog zou ik intussen een stuk slimmer moeten zijn dan voorheen. Gek genoeg hoor
ik dat nooit van mijn naaste vrienden: “Renate, was je dit jaar erg creatief? Want
je hebt ineens zulke slimme opmerkingen?” We

zoete koek, maar een creatief vak is net als gym, gewoon een onderdeel van je vakkenpakket. De één houdt ervan en de ander vindt het vreselijk. “Waarom doen ze mij dit aan? Wat heb ik eraan?” We horen altijd wel dat het
Om
creatief te kunnen zijn, moet je verschillende dingen in je hoofd kunnen
combineren
vervolgen het onderzoek met eerst nog een ander voorbeeld van
creativiteit:

Voor de oudere mensen onder ons: Misschien ken je de serie MacGyver nog wel.

goed is om creatief te zijn ter ontspanning. Even lekker
een Mandalaatje inkleurenom volkomen tot jezelf te komen. Liefst gecombineerd met yoga. Internet staat
vol met tips om creatiever door het leven te gaan. Voor de mentale gezondheid zal het goed zijn en dat geloof ik graag, maar ben dan ook bevooroordeeld, als kunstbeoefenaar.
Word je er ook echt slimmer van? We gaan het onderzoeken. Laten we eerst eens kijken naar wat creativiteit nu eigenlijk inhoudt.
Wat is creativiteit?
Volgens Carsten de Dreu, hoogleraar Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam, ben je creatief zodra je iets nieuws maakt of bedenkt. Het maakt niet
Die man was in staat om
met een draadje en een kei een explosief te maken.

Dat is nog eens creatief! Creëren betekent overigens niet per definitie dat het altijd succesvol moet zijn. De paperclip en spatel zijn achteraf gezien veel handiger dan een draadje en een kei. Je leert van

elke ervaring. Dit maakt je nu al slimmer bij een volgende poging: je hersenen hebben allang een nieuwe oplossing bedacht.

Matthijs Baas, universitair docent in ‘the inquisitive mind’: “Vrijwel

Alle mensen die ik over het onderwerp spreek, hebben
wel een idee over wat creativiteit is.
Sommigen wijzen op vermaarde creatieve personen en komen op
de proppen met Matisse, Mozart en Curie. Anderen
hebben het meer over creatieve ideeën
en producten en noemen een briljante

grap, een beroemd kunstwerk en de allernieuwste gadget voor hun mobiele telefoon; weer anderen richten zich voornamelijk op het creatieve proces en hebben het over out-of-the-box denken, en dat je een bepaald probleem van meerdere kanten moet bekijken om het
te kunnen oplossen”. (bron)

Wat gebeurt er met je hersenen als je
creatief bezig bent? Nou, best veel! En het gebeurt niet alleen maar links
of rechts, zoals in het verleden werd aangenomen, zie figuur ..

“Wanneer mensen creatieve oplossingen bedenken zijn er veel gebieden
in de hersenen actief. Dat is niet verwonderlijk, want je moet allerlei informatie
in je hoofd combineren. Meer achterin je hersenen zitten gebieden waar informatie over dingen, huizen en objecten worden
opgeslagen. Deze gebieden heb je nodig wanneer je bijvoorbeeld denkt over wat je allemaal kunt doen met een baksteen,
een paperclip of een paraplu”.(bron)

Ik moet toch opnieuw aan MacGyver denken. Wat zou hij doen met een baksteen, paperclip of paraplu?

Creativiteit is een onmisbaar kenmerk voor het ontwikkelen van nieuwe ideeën. Maar hoe werkt creativiteit en waar zit het? Voorin je hersenen, in de frontale cortex, is waar je kunt zien wie er echt goed is in creatief denken. Dit gebied

werkt namelijk extra hard bij mensen die er heel goed in zijn om veel creatieve oplossingen te bedenken. (Bron /figuur )

Wetenschappers van Harvard hebben hier ook gedachten over:
“Het wiel, of wat recenter het internet en mobieltjes: het zijn
allemaal belangrijke innovaties voor de menselijke beschaving.
Eén ding hebben deze ontwikkelingen met elkaar gemeen: creativiteit. Een creatieve geest maakt sterkere verbindingen
tussen hersengebieden die meestal
tegengesteld aan elkaar werken”. (bron) Al eeuwenlang vragen wetenschappers zich al af wat de Da Vinci’s, Shakespeares en Einsteins onderscheidt. Resultaten van een nieuwe studie bieden meer bewijs om de populaire gedachte dat creativiteit een activiteit met de juiste hersenen is te ontzenuwen.
‘Er is een slepende mythe over de juiste hersenen en de linkerhersenhelft. Maar creativiteit heeft betrekking op het hele brein,’ zegt Roger Beaty, van de universiteit van Harvard.
De studie, onder 163 jong volwassenen, vond dat de meest creatieve denkers een grotere connectie hadden in drie hersengebieden: de standaardmodus, het salience-netwerk en uitvoerende systemen. De bevindingen bieden een
duidelijker beeld van wat er precies in het brein gebeurt tijdens creatief denken.

Het komt aan op goede samenwerking in de hersenen
Het netwerk met standaardmodi, zo legt Beaty uit, is betrokken bij ons
vermogen om te dagdromen en om ‘niet- vastbesloten’ te zijn in het denken. Het saillantennetwerk springt in om ons te helpen focussen op wat verdere aandacht verdient, en vervolgens laat het executive netwerk ons toe om te evalueren, uit te werken en te herzien. Hoogst creatieve mensen, aldus Beaty, lijken beter in staat
om die drie netwerken te synchroniseren.

Nature – Nurture
Rex Jung is een klinische hoogleraar neurochirurgie aan de universiteit van New Mexico die de relatie bestudeert
tussen creativiteit en hersenstructuur en -functie.

‘Het komt niet van slechts één plek in de
hersenen, maar van een netwerk,’ zei Jung, die niet
betrokken was bij de studie. .
De vraag is of zeer creatieve mensen geboren worden met sterkere verbindingen tussen die belangrijkste hersennetwerken. Of helpt het om vanaf een vroege leeftijd creatief te zijn om die verbindingen op te bouwen? ‘Het is de klassieke vraag: kip-of-ei,’ zei Jung. Maar hij vermoedt dat het een combinatie van natuur en opvoeding is. ‘Kunstenaars zijn creatief, wetenschappers zijn creatief, accountants zijn creatief,’ zei hij. ‘En in een steeds complexere wereld is de creatieve capaciteit van de mens, ongeacht zijn of haar beroep of hobby, van cruciaal belang. Ik denk dat we ons creatief denken steeds meer nodig zullen hebben om ons uit de problemen te halen,’ meent Jung”.

De bevindingen werden online gepubliceerd op 16 januari in de Proceedings of the National Academy of Sciences. (bron )

Divergent denken en creativiteit zijn geen synoniemen van elkaar. Creativiteit is niet alleen afhankelijk van divergent denken, maar ook van andere eigenschappen, zoals discipline en doorzettingsvermogen. In het Amerikaanse onderzoek* van het National Research Center on the Gifted and Talented uit 2002 worden naast de vaardigheden die het genereren van ideeën omvatten en bij divergent denken

horen, nog drie andere kenmerken genoemd die bijdragen aan de creativiteit. Het eerste kenmerk is het doorgaan op ideeën: de vaardigheden die horen bij convergent denken, zoals het analyseren van problemen en reorganisatie van ideeën. Het tweede kenmerk is openheid en de moed om ideeën te onderzoeken. Dit omvat bijvoorbeeld nieuwsgierigheid, speelsheid, tolerantie voor onzekerheid en ambiguïteit. Het laatste kenmerk is het luisteren naar je ‘innerlijke stem’, dat het zelfinzicht, begrijpen wie je bent, je eigen toekomstvisie, doorzettingsvermogen en concentratie omvat.
Bron 4.
Wat zijn neuronen eigenlijk?
Heel veel kleine dingetjes waar we er ontzettend veel van hebben. Kort gezegd: hersencellen. En deze kunnen tot op hoge leeftijd worden aangemaakt! Dat is wel verheugend nieuws! De neuronen maken verbindingen met elkaar. Er wordt zeg maar, een steeds complexer spinnenweb opgebouwd waarbij verbindingen worden gemaakt met nieuwe opgedane informatie. Denken is dus het proces van verbindingen leggen tussen hersencellen: ‘Connecting the dots’.
Voorzichtige conclusie:
Creativiteit maakt slimmer. Er worden nieuwe connecties gelegd tussen de neuronen; er ontstaan nieuwe verbindingen en daar houden we van. Het stelt je in staat om probleemoplossend te denken.

Om die reden krijgen we dus creatieve vakken op school. Uit hersenonderzoeken is gebleken, dat bij musicerende kinderen de linker hersenhelft (spraak en intellect) en de rechter hersenhelft (gevoelstoestand) sterker met elkaar verbonden raken dan bij niet-musicerende kinderen. Deze resultaten ontstaan, doordat muziek maken een positieve en stimulerende werking heeft op de neuronale verbindingen. De neuronen worden geactiveerd waardoor er minder afsterven en er betere verbindingen ontstaan. Dat bepaalt uiteindelijk het intelligentieniveau.
Bron 5 https://www.muziekmaaktslim.nl
En dat wisten ze vermoedelijk in de jaren 60 al.
“Creatief denken is de competentie die ons flexibel met die veranderingen laat omgaan. Creatief denken een wondermiddel? Nee, maar wel een vaardigheid, die kan worden geleerd.

De groeiende behoefte aan creatieve denkers vraagt van scholen om creatieve denkers groot te brengen. De optelsom van al deze creatief denkende individuen zal uiteindelijk meer zijn dan slechts de som der delen: een generatie die met vertrouwen, samen de toekomst vorm kan geven.
Hoe maak je een creatieve denker?
Op het eerste gezicht valt er niets bijzonders op aan creatieve denkers. Maar als je ze aandachtig observeert, dan zie je typerend gedrag. In Creativity in Primary Education (Wilson, 2007) staat: “De creatieve denker gebruikt verbeeldingskracht in denken en doen, zoekt doelgericht nieuwe en originele ideeën, die bijdragen aan het behalen van een gesteld doel. Voeg hier nog nieuwsgierig, vragend en experimenterend aan toe, en daar staat hij: de creatieve denker.”

Maar waarom toch die focus op de ontwikkeling van creatief denken? Kinderen zijn toch al creatief? Een bekend geluid en inderdaad, mensen zijn creatief. Maar tegenover deze creatieve capaciteiten staat onze behoefte aan zekerheid en orde. We richten

onze leefomgeving erop in, en tot op zekere hoogte is dat maar goed ook; denk aan verkeersregels en omgangsvormen.
De ontplooiing van creativiteit en creatief denken komt hierdoor echter in het gedrang. Het krijgt weinig of geen ruimte in wat we “het systeem” noemen. Methodisch lesgeven is een voorbeeld van het systeem in het onderwijs.
Leerdoelen en de weg om die te bereiken staan uitgestippeld en lijken weinig mogelijkheden te geven voor variatie en creativiteit. Maar, uiteindelijk maakt de leerkracht, samen met de leerlingen uit of en hoe de methode wordt ingezet.
Daarbij kan meer dan genoeg ruimte gemaakt worden voor een broodnodige dosis creatief denken. Let wel, het is een keuze en de randvoorwaarden daarvoor verschillen van school tot school.

Voor het optimaal ondersteunen van de ontwikkeling van creatieve denkvaardigheden is het scheppen van een gunstig klimaat daarvoor noodzakelijk. Het gedrag van de
leerkracht speelt hierbij een cruciale rol.” bron https://www.onderwijsmaakjesamen. nl/actueel/creatief-denken-brengt- iedereen-tot-bloei/

Nu we het belang van creativiteit hebben aangetoond, wil je misschien weten hoe je creatiever wordt.

Mensen denken vaak dat je goed moet kunnen tekenen of schilderen om creatief te zijn. Dat is gelukkig niet het geval.
Creatief zijn kun je leren. Hierbij gaat het vooral om te durven iets creatiefs te maken. “No guts, no Glory”.
De 10 creativiteit stimulerende tips
Leer iedere dag iets nieuws. Besteed elke dag 10 minuten aan het leren van iets nieuws, zoals 3 woorden in een vreemde taal, de titel van een muziekstuk of iets anders dat je interesseert.
Ga straatjutten, kijk, neem waar en leg vast. Maak heel veel foto’s zonder teveel na te denken.
Prik blind een woord in een willekeurige tekst. Noteer het zelfstandig naamwoord dat het dichtst bij staat en associeer spontaan, noem alles wat bij je opkomt. Probeer het maar uit met die Harleystoel van de foto.
Lach veel en vaak, het is gezond en geeft energie. Uit onderzoek blijkt dat een kind ruim 300 keer op een dag lacht, wij halen vaak niet meer dan 15 keer en dat terwijl lachen zo ontspant.
Begin elke ochtend met het schrijven van 3 A4tjes, sta er zelfs een uurtje eerder voor op. Schrijf zonder te veel na te denken over de dag die komen gaat, geef je
over aan het schrijfproces. Het schrijven bevordert je efficiency voor de rest van de dag. De Morning Pages is een begrip dat door Julia Cameron in het leven geroepen is.
Stel jezelf voor als het kind van 7 dat je was en vrij van school bent. Wat ga je allemaal doen? Vergeet wat je weet, wees nieuwsgierig.
Neem regelmatig een pauze van 5 minuten, stoppen maakt ruimte. Ik weet dat het werkt, want ging zelf vaak veel te lang door. Tegenwoordig gebruik ik de timer in m’n telefoon, die zet ik standaard op 20 minuten, het werkt geweldig.
Oefen het denken in beelden, het is een menselijk vermogen dat we verleerd lijken te hebben. Onze rechter hersenhelft is actief als we beelddenken, taaldenken
en analyseren doen we vooral met onze linker hersenhelft. Logica brengt ons van A naar B, verbeelding brengt ons overal Leg een boekje aan waarin je al je ideeën opschrijft zodra ze opkomen. Je vergeet ze niet meer en zit nooit meer zonder inspiratie, je bladert gewoon even door je eigen bronnenboekje.
En dan nog een stimulerende uitspraak van Vincent van Gogh: Ga schilderen, als een stem in jezelf zegt dat je niet kunt schilderen.